O’zbekstanda insan huqıqların qorǵaw boyınsha reformalar

O’zbekstanda insan huqıqların qorǵaw hám olarǵa ámel etiwin támiynlew máseleleri, mámleket siyasatınıń eń tiykarǵı jo’nelisleriniń biri bolıp esaplanadı. Mámleketemizde insan huqıqları hám erkinliklerin támiynlew máselesi xalqımız ushın párawan hám múnásip turmıs shárayatın jaratıp beriwge qaratılǵan keń ko’lemli demokratiyalıq reformalardıń deregidir.

O’zbekstan Respublikasınıń Konstituciyasında insannıń jeke huqıqları
hám erkinlikleriniń kepilligi jetekshi xalıq aralıq standartlarǵa muwapıq kúsheytirildi. Atap aytqanda, shaxstı sudtıń qararısız 48 saattan artıq uslap turıw múmkin emesligi, puqaralardıń huqıq hám erkinliklerin sheklew menen baylanıslı barlıq háreketlerge tek ǵana sud qararı tiykarında jol qoyılıwı, ayıplanıwshı yaki sudlanıwshılardıń «únsizlik» huqıqı bekkemlendi. «Insan qádiri ushın» principi Konstituciyada, nızamlarda hám mámleketlik mekemeler iskerliginde tiykarǵı maqset bolıwı shártligi belgilep qoyıldı. Sud hákimiyatı hám ádillik principlariniń dálili sıpatında
2017-2022-jıllarda sudlar tárepinen aqlanǵan shaxslardıń jámi sanı 4712 quraydı.
Usı orında aytıp o’tiw kerek, ámelge asırılǵan reformalar sebepli O’ѲѲ ѲO’O’Ozbekstanda insan huqıqları hám erkinliklerin támiynlew máseleleri tek ǵana mámleket emes,
bálkim xalıq aralıq shѳlkemlerdiń baqlawında. Puqaralıq jámiyet institutları ámeldegi nızamshılıq sheńberinde onı jetilistiriwde, xalıqtıń sociallıq qorǵawǵa mútáj qatlamlarınıń huqıqları jámiyetshilik monitorińdi alıp barıwda, sonday-aq insan huqıqları tarawında xalıq aralıq minnetlemelerdi orınlaw boyınsha bir qansha islerdi ámelge asırmaqta. Usı jıldıń aprel ayında Jınayat hám Hákimshilik juwapkershilik haqqındaǵı kodekslerge shańaraqtaǵı basım hám zorlıqlardı jınayat dep esaplawshı hámde hayallar hám balalardı qosımsha qorǵaw mexanizmleri menen támiynlenetuǵın ѳzgerisler kiritildi. «Hayal-qızlar hám balalar huqıqları, erkinlikleri hámde nızamlı máplerin isenimli qorǵaw sistemasın jánede jetilistiriliwi múnásibeti menen O’zbekstan Respublikasınıń ayrım nızam hújjetlerine ѳzgeris hám qosımshalar kiritiw haqqında»ǵı O’zbekstan Respublikasınıń 829-sanlı Nızamı menen shańaraqtaǵı basım hám zorlıqlar jınaıy huqıqbuzarlıqlar qatarına o’tkizildi, ekonomikalıq hám psixalogiyalıq  zorlıqlar, sonday-aq, er jetpegenlerge qarata zorlıqlar ushın jaza kúsheytirildi.

Sońg’ı jıllarda O’zbekstan Respubliksında sociallıq, siyasıy hám ekonomikalıq turmısınıń barlıq tarawlarında unamlı reformalar ámelge asırılıp atırǵanı,
usı o’zgerisler orayında insannıń tiykarǵı huqıqları hám erkinliklerin támiynlew máselesi turǵanı xalıq aralıq jámiyet tárepinen aytılıp o’tilmekte.

Eń áhmiyetlisi xalıq aralıq jámiyet tárepinen mámleketimizde gender ten’ligine erisiw, puqaralıǵı bolmaǵan shaxslar sanın kemeytiw, balalar miyneti hám májbúriy miynetke shek qoyıw, so’z erkinligin támiynlewde úlken jetiskenliklerge eriskenligi joqarı bahalanbaqta.

 

Nókis rayonlar aralıq

hákimshilik sudı sudyası                                                          G.J.Baynazarova

Skip to content